Deze bladzijde weergeven in het : Frans Nederlands
 
  ZOEKEN

Zoeken van A tot Z
 
Professionelen > Dierlijke productie > Dieren > Dierengezondheid > Brucellose
Professionelen Over het FAVV Organogram Contact Autocontrole Checklists "Inspecties" Dierlijke productie / Dierengezondheid Plantaardige productie Hoeveverkoop Erkenningen, toelatingen en registratie Export naar derde landen Financiering van het FAVV Invoer derde landen Laboratoria Levensmiddelen Schoolkeukens Meldingsplicht Wetgeving Zelfstandige dierenartsen Zelfstandige bio-ingenieurs, industrieel ingenieurs, bachelors en masters Publicaties Praktisch Voorlichtings- en begeleidingscel Ombudsdienst Comités Auditcomité Raadgevend Comité Wetenschappelijk Comité Consumenten

 
 

Runderbrucellose



   

Mededelingen

Wat is brucellose ?

Wetgeving
Symptomen van de ziekte
Evolutie van de ziekte

Maatregelen ter voorkoming van brucellose
De situatie in België
De beheersing van het gezondheidsrisico


 

Contact L.C.E.

Veehouders met bijkomende vragen, kunnen contact opnemen met hun lokale controle-eenheid van het FAVV.



  Biociden

Toegelaten desinfectanten voor brucellose






Mededelingen

2016  
22/12/2016 Beslissingstabel - Brucellose - Melk (PDF)
2013  
25/01/2013 Stand van zaken Brucellose 25/01/2013
18/01/2013 Geval van brucellose in de provincie Namen
2012  
01/08/2012 Einde brucellose-episode (PDF)
25/06/2012 Brucelloseonderzoek vanaf 27 juni 2012 verplicht voor runderen van meer dan 18 maand oud bij aankoop en voor prijskamp/tentoonstelling (PDF)
18/05/2012 Nieuwe haard van brucellose in de provincie Namen (PDF)
16/05/2012 Brucella suis aangetoond in de op 2 mei in de provincie Namen vastgestelde 5de uitbraak (PDF)
04/05/2012 Versterking van de maatregelen voor de epidemiologische bewaking brucellose PDF
03/05/2012 5de haard in de provincie Namen (PDF)
24/04/2012 Ophaling van mestkalveren in de contactbedrijven (PDF)
13/04/2012 Stand van zaken brucellose (PDF)
03/04/2012 3de en 4de haard in de provincie Namen (PDF)
22/03/2012 2de haard in de provincie Oost-Vlaanderen (PDF)
20/03/2012 Stand van zaken brucellose in de provincie Namen (PDF)
19/03/2012 Presentatie betreffende het geval van brucellose in de provincie Namen (PDF)
08/03/2012 Bevestiging van een geval van brucellose in de provincie Namen (PDF)
   
2010-2011  
07/03/2011 Historiek van het geval van brucellose in de provincie Luik (PDF)
22/12/2010 Het geval van brucellose in de provincie Luik bleek eerder een alleenstaand geval (PDF)
03/12/2010 Vaststelling van een geval van brucellose in de provincie Luik (PDF)
03/12/2010 Persbericht : Bevestiging van een geval van brucellose in de provincie Luik (PDF)



Wat is brucellose ?

 
Brucellose is een besmettelijke aandoening die vooral voorkomt bij runderen en veroorzaakt wordt door de bacterie Brucella abortus.

De ziekte is enorm besmettelijk voor runderen en in geval van een massale uitbraak kunnen de economische gevolgen voor de rundersector desastreus zijn.

Brucellose is tevens een zoönotische aandoening. Bij het manipuleren van besmet materiaal (bij het kalven, mest,…) of door contact met besmette dieren kan deze ziekte overgedragen worden op de mens. Brucellose houdt een ernstig risico in voor personen die professioneel met dieren omgaan (landbouwers, dierenartsen, vervoerders,…). Op het vlak van hygiëne moeten strenge voorzorgsmaatregelen nageleefd worden. Bij de mens gaat deze ziekte gepaard met koortsaanvallen en algemene pijnsymptomen.

De consumptie van vlees houdt geen risico in want de bacterie is hierin meestal niet aanwezig.

Op besmette rundveebedrijven kan de bacterie eveneens aanwezig zijn in de rauwe melk. Een gepaste thermische behandeling van de melk sluit elke kans op besmetting uit.




Wetgeving

 

Koninklijk besluit van 6 december 1978 betreffende de bestrijding van de runderbrucellose.

(Nummer NUMAC - 1978120606 - voor de gecoördineerde wetgeving)




Symptomen van de ziekte

 

De geïnfecteerde runderen tonen de volgende symptomen:


http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_035.gif bij de vaars/koe:
- verwerpen;
- ophouden van de nageboorte (zelfs wanneer de koe niet verwerpt);
- baarmoederontsteking en onvruchtbaarheid;
- uierontsteking (vaak onopgemerkte aandoening met een lichte daling van de melkproductie);
- artritis, hygroma ter hoogte van de knie (stijve knie). 

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_036.gif bij de stier:
- orchitis, onvruchtbaarheid;
- artritis.

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif bij het kalf:
- afsterven in de baarmoeder (verworpen vrucht);
- voldragen doodgeboren kalveren;
- levende kalveren die van bij de geboorte besmet zijn;
- ogenschijnlijk gezonde kalveren die levenslang dragers zijn van brucellakiemen.

 




Evolutie van de ziekte

 
  Besmettingswegen

Meestal geraken runderen besmet door de opname van besmet voedsel of het drinken van besmet water. Een kalf kan in de baarmoeder besmet worden door de slijmvliezen of kan na de geboorte besmet geraken door het drinken van besmette biest of melk.

De bacterie kan ook binnendringen via de huid ter hoogte van de poten, de uier, en via ogen en ademhalingswegen.

Een besmet rund zal bij een verwerping of een kalving enorme hoeveelheden kiemen uitscheiden o.a. via het vruchtwater, het geboortemateriaal en de urine.

Het gebruik van een besmette stier bij natuurlijke dekking kan eveneens de infectie overbrengen.

  Van besmetting naar ziekte

De opgenomen kiemen bereiken de lymfeknopen en nadien het bloed van waaruit ze verspreid kunnen worden over alle organen. De ontwikkeling van symptomen kan traag verlopen. De kiemen kunnen maanden, of zelfs jaren in de lymfeknopen latent aanwezig blijven voor ze zich verder in het dier verspreiden en zichtbare ziektetekens veroorzaken. Tijdens deze latente fase van de kiem, kan een bloed- of melkanalyse nog negatief zijn.

Bij volwassen dieren gaat de eerste bacteriëmie (verspreiding van de kiemen via het bloed) doorgaans onopgemerkt voorbij hoewel soms lichte klinische stoornissen optreden (matige koorts, gebonden nageboorte,…). Deze bacteriëmie houdt bij de meeste dieren vrij lang aan, maar verdwijnt ook geregeld om dan later weer met wisselvallige tussenpozen op te duiken, vaak bij dieren die drachtig zijn.

Bij zo’n bacteriëmie vestigen de brucella’s zich in diverse organen en dan vooral in de drachtige baarmoeder, de uier, de teelballen, het beenmerg, de milt, de lever, de lymfeknopen, de peesscheden, de slijmbeurzen en de gewrichten.

De bacteriën kunnen op deze plaatsen blijven zonder enig zichtbaar symptoom (men spreekt dan van een latente infectie), hetzij aanleiding geven tot merkbare stoornissen die variëren naargelang de getroffen organen (bijv; kreupelheid, teelbalontsteking,…).

Indien het om drachtige dieren gaat, vinden de brucella’s voornamelijk hun weg naar de moederkoek, de vruchtvliezen en de foetus. De vrucht sterft daarbij meestal af (nog in de baarmoeder of kort na de geboorte). Dit veroorzaakt tegelijk een necrotische placentitis die in de meeste gevallen aanleiding geeft tot verwerpen en tot vergroeiingen die verklaren waarom de nageboorte niet loskomt. Verwerpen kan in elk stadium van de dracht voorkomen, doch meestal gebeurt dit rond de 6e of de 7e maand.

Aan te stippen valt dat bij iedere verwerping +/- 13.000 miljard brucella’s in het externe milieu terechtkomen.

Wanneer een besmet rund opnieuw drachtig wordt, kan zij opnieuw verwerpen of wordt de dracht voltrokken.

De kiemen zullen zich bij elke kalving of verwerping via de vaginale secreties verspreiden. In de niet drachtige periodes kan de kiem aanwezig blijven in de baarmoeder gedurende maanden of zelfs jaren. Daarbij kan tijdens de bronst opnieuw een uitscheiding van kiemen gebeuren.

Intussen heeft de kolonisering van de uier vaste vorm gekregen voor een periode van veranderlijke en soms zeer lange duur, wat de besmetting van de melk veroorzaakt.

Een levensvatbaar kalf, geboren uit een besmette moeder, blijft vaak zijn hele leven lang drager en kan vanaf geslachtsrijpe leeftijd op zijn beurt de kiemen gaan verspreiden. De aankoop van vrouwelijke kalveren van onbekende oorsprong is dus niet zonder risico.






Maatregelen ter voorkoming van brucellose

In de huidige omstandigheden (herintroductie van de kiem in onze veestapel) is het belangrijk voorzichtig te zijn bij de aankoop van nieuwe dieren en voldoende hygiëne- en veiligheidsmaatregelen op een rundveebedrijf in acht te nemen. Dit betekent o.a.:

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif  Aankopen van fok- en gebruiksrunderen van onbekende herkomst en sanitaire status moeten vermeden worden. Dergelijke dieren kunnen besmet zijn en bij een bloedonderzoek toch negatief testen.

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif  Bij de minste verdenking van brucellose (koorts, verwerpen, doodgeboren kalf, opblijven nageboorte, verminderde vruchtbaarheid,…) moeten de nodige onderzoeken worden uitgevoerd door de dierenarts en de verdachte dieren moeten afgezonderd worden.

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif Een dier waarmee men naar een markt of een onbekend bedrijf is geweest, wordt best niet terug in het veebeslag van herkomst opgenomen.

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif Er moeten strikte hygiënemaatregelen toegepast worden door de personen die een rundveebedrijf betreden, o.a. het gebruik van ontsmettingsvoetbaden en bedrijfskledij.

http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/users/li_037.gif  Er worden best geen verlosapparaten, meststrooiers, mengmestvaten, … geleend of uitgewisseld.

 





De situatie in België

In België is brucellose een gereglementeerde, aangifteplichtige ziekte.
Brucellose is eveneens opgenomen bij de koopvernietigende gebreken.
De ziekte maakt ook deel uit van een officieel bewakingsprogramma.
Brucellose moet bovendien worden gemeld:
- aan Europa;
- aan de Werelddiergezondheidsorganisatie;
- aan EFSA.

België was hoogbesmet tot op het einde van de jaren 80. Een laatste geval vooraleer het verkrijgen van de officieel vrije status werd nog gediagnosticeerd in 2000.

In 2003 werd België door de Europese Commissie als officieel vrij van brucellose verklaard. Het statuut van “officieel vrij” laat vrij handelsverkeer van dieren toe tussen de EU-landen en andere derde landen van de internationale markten.

Eind november 2010 werd een haard van brucellose vastgesteld in de provincie Luik.
Het « officieel brucellose-vrij statuut » werd behouden, nadat België de maatregelen heeft voorgelegd die het in het kader van deze haard had getroffen. Niettegenstaande het diepgaande epidemiologisch onderzoek werd de oorsprong van deze haard nog niet ontdekt. Het onderzoek naar de oorsprong van brucellose in dit bedrijf werd heropgestart naar aanleiding van de vaststellingen van nieuwe haarden in 2012.

Gedurende de wintercampagne 2011-2012, werden 810 bedrijven bemonsterd (19.549 monsters) in het kader van de epidemiologische opvolging van de haard. Er werd geen enkel geval van brucellose vastgesteld.

Begin maart 2012 werd een nieuwe haard van brucellose vastgesteld in de provincie Namen na het onderzoek van een verwerping. Op een bedrijf in Oost-Vlaanderen werd tevens een rund, afkomstig van deze haard, positief bevonden op 21 maart. Het bedrijf was reeds onder toezicht geplaatst. Dit geval bevestigt het belang van een correcte traceerbaarheid van de verplaatsingen van de dieren.

Op 3 april 2012, is er brucellose aangetoond in 2 bijkomende veehouderijen gelegen in de provincie Namen. Deze veehouderijen waren geblokkeerd naar aanleiding van de eerste uitbraak van deze ziekte die in maart in dezelfde provincie werd ontdekt.

Het Voedselagentschap heeft eind april en eind juni 2012 een systematische "brucellose"-screening op tankmelk uitgevoerd op alle melkveebedrijven.

Door de screening "melk" van april werd op 2 mei 2012 in de provincie Namen een vijfde bedrijf ontdekt dat getroffen is door brucellose. Op 16 mei 2012, hebben de analyses die tot doel hadden het type brucella te bepalen in de stalen afkomstig van het rund van dit laatste beslag dat als brucellosehaard werd verklaard, uitgewezen dat het om Brucella suis biovar 2 gaat. Deze biovar wordt uitzonderlijk bij runderen vastgesteld.

Dit beslag wordt dus beschouwd als de 1ste haard van Brucella suis biovar 2 (en niet als de 5de haard van Brucella abortus biovar 3).

Op 18 mei 2012 heeft het tweede serologische bilan, uitgevoerd in contactbedrijven van de eerste haard, toegelaten brucellose vast te stellen op een nieuw bedrijf in de provincie Namen. Dit bedrijf was al geblokkeerd vanaf begin maart. Op 22 mei 2012 wordt door het Centrum voor Onderzoek in Diergeneeskunde en Agrochemie de brucellakiem getypeerd als brucella abortus. Door de ontdekking van deze haard zullen een aantal dieren opnieuw getest moeten worden op basis van de evolutie van de analyseresultaten tussen het eerste en het tweede bilan.

Op 6 juli 2012 vertoonden 458 van de 460 contactbeslagen met haarden van Brucella abortus een tweede gunstig serologisch bilan. In twee bedrijven werd het tweede bilan uitgesteld. In 176 beslagen werd op een aantal dieren een derde onderzoek uitgevoerd. Voor 148 van die 176 beslagen werden gunstige analyseresultaten ontvangen.
De 64 bedrijven die geblokkeerd waren wegens contact met de haard besmet met Brucella suis zijn vrijgegeven.

Op 1 augustus 2012 werden ten gevolge van de gunstige analyseresultaten de beschermende maatregelen opgeheven in alle rundveebeslagen die contact hadden met een brucellose-uitbraak. Dit betekent het einde van dit brucellose-incident. Verdere opvolging van de contactbedrijven zal worden uitgevoerd tijdens de volgende winterscreenings.

Op 18 januari 2013 werd een nieuw geval van brucellose ontdekt in de provincie Namen op een zoogkoeienbedrijf. Het is een bedrijf dat opgenomen was in de winterscreening als contactbedrijf van de eerste brucellosehaard die in maart 2012 ontdekt werd. Deze haard is duidelijk epidemiologisch gelinkt aan de vorige haarden; het gaat dus niet over een nieuw incident.


http://www.favv-afsca.fgov.be/_pictures/page/li.gif Voor meer info, zie de mededelingen hierboven






Het bewakingsprogramma

Het behoud van de « officieel brucellosevrije status » is via seriologisch onderzoek een « verplichting » voor de sector.
Het behoud van dit statuut is gebaseerd op :
1. de epidemiologische bewaking
2. het onderzoek van verwerpingen
3. Het epidemiologisch onderzoek bij een verdenking of een haard
4. de controle van de verplaatsingen
5. het ruimen van verdacht besmette dieren of geïnfecteerde beslagen met financiële compensatie

De bewaking
Doet een beroep op de dierenartsen en veehouders via:
- de verplichte melding, door de houders van runderen, van verwerpingen gevolgd door onderzoeken op de bemonsteringen;
- de wintercampagne analyseert:

  • op regelmatige basis een aantal willekeurig geselecteerde beslagen verspreid over het Belgisch grondgebeid, (bedrijf zonder aangegeven abortus)
  • een reeks gericht geselecteerde « risico »beslagen;

- « willekeurige » serologie tijdens het jaar.

De controle van de verplaatsingen
Dieren ingevoerd vanuit derde landen (buiten de EU) of verhandeld vanuit lidstaten die niet als officieel brucellosevrij zijn verklaard, worden getest bij hun binnenkomst op het grondgebied.
De buurlanden (FR, DE, LU en NL) zijn, net zoals België, vrij verklaard.
De lijst van de niet als officieel vrij verklaarde Lidstaten wordt jaarlijks geactualiseerd volgens de sanitaire toestand in deze landen of regio’s.

Het ruimen van de besmette beslagen
Verdacht aangetaste dieren worden op bevel geslacht en worden bemonsterd voor verder bacteriologisch onderzoek ter ontkrachting of bevestiging van de besmetting.
In landen die officieel vrij zijn verklaard wordt een bevestiging via cultuur gevolgd door een volledige ruiming van de haard.

 



Onze missie is ervoor zorgen dat alle actoren van de keten aan de consument en aan elkaar een optimale zekerheid geven dat levensmiddelen, dieren, planten en producten die ze consumeren, houden of gebruiken, betrouwbaar, veilig en beschermd zijn, nu en in de toekomst.

Afdrukbare versie   |   Laatst bijgewerkt op 24.12.2020   |   Naar boven


Gebruiksvoorwaarden & disclaimer   |   Copyright © 2002- FAVV-AFSCA. Alle rechten voorbehouden   |   Extranet